Barışa Son veren Barış
David Fromkin
"Hâlâ Ortadoğu'yu anlamak için altı temel kitaptan biri."
-The Economist
Ortadoğu; büyük olayların sahnesi. Mısır’dan Afganistan’a, İran’dan Umman Denizi’ne yayılan bu alan, doğumuna tanıklık ettiği dinlerin, değişik milliyetlerin ve farklı ideolojilerin çatışması için bile yeterince geniş değilken, en başta bağrındaki petrol nedeniyle yüz yıldır büyük devletlerin de çekiştiği coğrafya durumunda.
ABD’nin Afganistan ve Irak’a müdahalesi, Suriye iç savaşı, Filistin'in bitmek bilmeyen bağımsızlık mücadelesi gibi nedenlerle sürekli tekrar ısınan bölgedeki olayların seyri; ABD ve bölgede çıkarı bulunan diğer güçler için bile bir muamma. Savaş rüzgarının kaldırdığı tozun görüşü sınırladığı bu dönemde olayları ve nedenleri anlamak için belki de biraz gerilere gitmek gerekiyor.
Barışa Son Veren Barış, Birinci Savaş ve sonraki ilk yıllarda (1914-1922) dünyadaki güç dengelerinin panoramasını oluştururken, özellikle de gizemli Doğu’da büyük devletlerin yöneticilerinin masa başında bugünkü Ortadoğu’nun haritasını nasıl yeniden şekillendirdiğini anlatıyor. Açılan en yeni arşivlerle geliştirilen bu çalışma bu dönemi ve bölgeyi inceleyen en kapsamlı çalışma olma niteliğini taşıyor.
Anlatılan büyük olayları büyük tarihi kişilikleri de karşımızda buluyoruz: Lloyd George, Winston Churchill, Woodrow Wilson, Kitchener, Lenin, Stalin, Mussolini ve Atatürk’ü olayların içindeki yerlerinde okurken Arabistanlı Lawrence’ın gerçekte kim olduğunu ve kendisine atfedilen işlerin ne kadarını gerçekleştirdiğini öğreniyoruz.
Kitap, insanlık tarihinin en yoğun dönemlerinden birini gözlerimizin önüne sererken, Ortadoğu’da bugün olanları anlamak için gerekli tarihsel argümanları da veriyor.